İzmit ilçesi Kozluk Mahallesi Kapanca Sokakta yer alan Zeliha Hanım Çeşmesi, üzerinde yer alan nesih hatlı kitabeye göre 1198 (1783-1784) tarihinde Zeliha Hanım tarafından yaptırılmıştır.

Merkezinde kılıcınla örülmüş tuğlalardan meydana gelen sivri kemerli çeşme aynasında kitabesi mevcuttur. Sülüs yazıyla yazılan kitabesi altı satırdan oluşmaktadır. Kitabe şu şekildedir;

Maşallah/Bu çeşme haznesi tecdidin eyleyen merhum

İnce El-Hac Mehmed Ağa(bazı kaynaklarda Muhammed Ağa olarak geçmektedir.) zevcesi Zeliha’dır

Deyince besmele her derde ider derman

Hayat-ı cümle-i eşya kamu mine’l-ma’dır.

Sene Hicri 1198 Miladi 1783 yazmaktadır.

Çeşme, cephesinde iki sıra tuğla bir sıra taştan oluşan almaşık teknik kullanılmış olup, bugün evin istinat duvarına gömülü durumdadır. Günümüzde aktif olan çeşmenin aynalık bölümünde sütuncelere oturan kaş kemer içerisine alınmış iki selvi ağacı motifi ve ağaçların üst bitiş noktaları arasında silinmiş vaziyette bir rozete yer verilmiştir. Dikdörtgen planlıdır. Yalak kısmı sonradan ilave edilmiştir.

İstanbul II nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 03.07.1987 tarih ve 3448 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.

Kaynak:

[1]Gökler, M. B. (2017, Mart). Kocaeli Çeşmelerinde Batı Etkili Süslemeler. Uluslararası Çoban Mustafa Paşa ve Kocaeli Tarihi – Kültürü Sempozyumunda sunulan bildiri, Erişim adresi: http://www.kocaelitarihisempozyumu.com/bildiriler4/119.pdf

[2]https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kocaeli/kulturenvanteri/zeliha-hanim-cesmesi

[3]https://www.izmit.bel.tr/tarih_koridoru/tarih-koridoru-projelerimiz_6.html