İzmit ilçesi Akmeşe Atatürk Mahallesi, 2134 nolu parselde bulunan meydan çeşmesi, 2013 yılında İzmit Belediyesi tarafından restore edilmiştir. Işık Çeşmesi, Meryem Ana Manastırı’nın ilk döneminde Patrik Hagop ve dinsel öğretmen Atanas’ın maddi yardımlarıyla 1764 yılında yapılmıştır.

Yapı kare planlı olup yaklaşık 7.90×7.90 m ölçülerinde ve yaklaşık 90 cm kalınlığında taş duvar olarak yığma sistemle inşa edilmiştir. Tuğla kubbe ile örtülü olan yapının duvarları 2 sıra tuğla bir sıra kabayonu taş sıralıdır. Kubbeden kare plana geçiş su haznesinde bulunan pandantifle sağlanmıştır. Yapıda kullanılan taş Kandıra taşı olarakta bilinen Akçaova taşıdır. Yapının hatıllarında ve kubbesinde kullanılmış olan tuğlalar yaklaşık 3-3.5 cm kalınlığında 25-30 cm genişliğindedir.

Yerel halktan öğrenildiği kadarıyla çeşmenin üzerinde bir kitabe bulunduğu, yapının kiliseye bakan güneybatı cephesinde yer aldığı belirtilmiştir. Ancak Akmeşe’de yaşamakta olan Yakup Özkan’la yapılan kişisel görüşmede ilettiği üzere yakın bir tarihe kadar Işık Çeşmesi’nin kitabesi yerinde bulunmaktayken Akmeşe’ye yapılmış bir gezi esnasında kitabe sökülerek İstanbul Balıklı Ermeni mezarlığında kopyası yapılmıştır. Kitabe Türkçe’ye şöyle çevrilmiştir. “İçi sevinç içinde olanlar, bu çeşmeden su için ve bu bahçedeki bitkileri sulayın. Işık Çeşmesi 1827”

Kaynak:

VAROL AKÇAKAYA Aynur (2019). “İzmit Akmeşe Değirmeni’nin Mimari Analizi ve Koruma ÖnerileriGebze Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.