İzmit ilçesi Karabaş Mahallesinde Erken Cumhuriyet dönemi yapılarından Ulugazi İlkokulu, Türk Ticaret Bankası ve Gazi Heykeli Cumhuriyet’in  10. yıl dönümünde  tamamlanan projeler  olarak sayılabilir. Atatürk’ün adına atıfta bulunularak “Ulugazi” olarak anılan ilkokul, 1932 yılında müteahhit Haşim Bey’e inşa ettirilmiştir. Bugün ayakta olan yapı simetrik plan şeması, pencere düzenleri ile İzmit’te Birinci Ulusal Mimarlık Üslubu’nun en etkili temsilcisidir.

Tarihi  kısım  olan  A  Blok  1932  yılından  günümüze  kadar geçen uzun  sürece  rağmen  hala  özgün  eğitim  yapısı  olma  işlevini  devam  ettirmektedir. Cumhuriyet’in  kuruluşundan  1930’lu  yılların  başına  kadar  olan  bir  süreçte  ülkemizde inşa  edilen  pek  çok  kamu  yapısında  görüldüğü  üzere;  batılı  tasarım  anlayışı  ve  yapım teknikleriyle (betonarme  karkas  sistemi  dikdörtgen  pencere  tasarımı,  vs.)  Osmanlı-Türk mimarisine  ait  tarihi  öğeleri  (simetrik  cephesi,  merdivenli  girişi,  kırma  çatı  kullanımı, saçakları  ve  çatı  payandaları,  kat  silmeleri,  vs.)  birleştiren  bir  ‘milli  mimarlık’  üslubuyla inşa  edilen  yapı,  taşra  kentlerinde  bu  anlayışın  uygulandığı  ilk  örneklerden  birini  teşkil etmekte ve  bu  kimliğiyle  de  mimarlık  tarihimiz  ve  İzmit  bağlamında  kültürel  ve tarihi  bir değer  taşımaktadır.

Bahçe içinde, sokak üzerinde konumlanan okul,kargir inşaat tekniğinde yapılmış olup, üzeri sıvalıdır. Ön cephesi, Hürriyet Caddesine bakmaktadır. 1.kata tam ortada taş basamaklı merdivenlerle çıkılmaktadır. Bu cephe iki başta çıkmalı (tabandan saçağa kadar) üst kat tam ortada balkonlu olup, balkon alttan yivli kolonlarla iki başta desteklenir. Diğer cepheler; sağ yan cephe düz olup, 2.katta zemin katta 2.giriş kapısı bulunur. Tüm cephelerin kat araları profili taş silmelidir. Saçak altı profili ahşap konsollarla desteklenmektedir. Sol yan cephe sağ yan cephe ile aynı düzendedir. Plan düzeni; enlemesine koridor ve koridora açılan sınıflardan meydana gelmiştir. Odaların büyük bir kısmı ve koridorlar süslü ahşap tavanlıdır. Üst örtü ise kırma çatı, Marsilya kiremit düz ahşap kaplama saçak altıdır.

Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 10.07.1981 tarih ve 13039 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.

Kaynak:
[1]https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kocaeli/kulturenvanteri/ulugazi-lkogretim-okulu
[2] ABUSAMHADANA, M.S.G. ve   Neslihan  TÜRKMENOĞLU  BAYRAKTAR, N. (2018.)Tarihi  Okul  Yapılarında  Isıl  Konfor  Gereksinimleri  Bağlamında Enerji  İyileştirme  Stratejileri:  Ulugazi  İlköğretim  Okulu.Mimarlık  ve  Yaşam  Dergisi.3;(2): 189-206.