İzmit ilçesi Veliahmet Mahallesinde yer almaktadır. Meydan Çeşmesi olarak inşa edilmiş eser, haznenin arka cephesine çok yakın mesafede sokak duvarının örülmesiyle mahalle içerisinde kalmıştır.

Kaba yonu taş ve tuğla malzemenin çimento harç kullanılarak örülmesi ile oluşturulmuştur. Kare planlı çeşmenin haznesinin üzeri daha sonradan düz çimento bir örtü ile kapatılmıştır. Çimento çatının zerinde kare şeklindeki açıklık, hazne penceresi gibi verilmiştir. Haznenin doğu yüzünde yine düzgün olmayan taş ve tuğla sıralı dikdörtgen cephenin ortasında tasarlanan çeşmenin derin nişi sivri kemerlidir. Kemerin bulunduğu bu yüzeyde yer yer horasan harç görülmektedir. Düzgün taşlarla oluşturulmuş sivri kemerin kilit taşında ortası altı kollu yıldız motifli bir çiçek rozeti bulunmaktadır. Ayna taşının üzeri, Bursa kemerinin tepe noktasının, uçları yanlara açılmış kaş kemer ile taçlandırılmasıyla oluşan sağır kemerli süsleme içinde, çavuş nişanı biçiminde taranmış iki selvi ağacı motifiyle bezenmiştir. Selvilerin ortasında altı yapraklı çiçek motifli bir rozet, rozetin altında selvi ağaçlarının gövde kısımlarının arasında da lülesi bulunmaktadır. Çeşmenin önündeki tekne oldukça bakımsız haldedir. Teknenin sağ ve sol yanında yaklaşık olarak tekneyle aynı yükseklikte tuğla örgülü üstü düzgün olmayan dinlenme sekileri bulunmaktadır.

Kitabesi olmadığı için kesin olarak tarihi bilinmeyen çeşmenin sivri kemer düzenlemesi ve derin nişi ile 15. yüzyıl cephe düzenlemesi özellikleri gösteren eseri süsleme kompozisyonunda yer alan selvi ağacı ve çiçek rozeti motifi dikkate alındığında 17. yüzyılın sonları veya 18. yüzyıl ilk yarısına tarihlendirmek mümkündür.

Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 10.11.1979 tarih ve 11612 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.

Kaynak:

[1] Ölmez F. (2012) “Kocaeli Çeşmeleri”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Sanat Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, (Doç. Dr. Mehmet Zeki İbrahimgil)

[2] https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kocaeli/kulturenvanteri/veli-ahmet-mahallesi-cesmesi